Tak radość z uchwalenia Konstytucji 3 Maja wyobrażał sobie Jan Matejko.
Po mszy świętej znicze pamięci pod pomnikiem Jana Pawła II złożyli przedstawiciele organizacji kombatanckich, politycznych i wyznaniowych, następnie odbyła sie uroczysta zmiana warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza, a znaczenie Konstytucji 3 Maja podkreśłił w swym przemówieniu wojewoda łódzki Karol Młynarczyk. Odczytano też apel pamięci Oręża Polskiego.
Po salwie honorowej delegacje organizacji i instytucji uczestniczących w uroczystych obchodach Narodowego Święta Trzeciego Maja w Łodzi składały przed płytą Grobu Nieznanego Żołnierza wieńce i wiązanki kwiatów. Społeczność akademicką Łodzi reprezentowali prof. Elżbieta Żądzińska, rektor Uniwersytetu Łódzkiego i prof. Krzysztof Jóźwik, rektor Poltechniki Łódzkiej. Uroczystość zakończyła defilada ul. Piotrkowską oddziałów wojska, policji i straży miejskiej.
W imieniu społeczności swoich uczelni Łodzi kwiaty przed Grobem Nieznanego Żołnierza złożyli prof. Elżbieta Żądzińska, rektor UŁ i prof. Krzysztof Jóźwik, rektor PŁ.
Święto Narodowe Trzeciego Maja upamiętnia uchwalenie przez Sejm Czteroletni w 1791 roku pierwszej w Europie i drugiej na świecie Konstytucji regulującej organizację władz Rzeczypospolitej, określającej prawa i obowiązki obywateli. Choć kształtowała ustrój zaledwie przez kilkanaście miesięcy, stała się nadzieją na zachowanie niezawisłości państwa polskiego. Święto symbolizuje także przywiązanie Polaków do wolności i samostanowienia. Jest wyrazem wdzięczności wobec tych, którzy w najtrudniejszych czasach mieli odwagę bronić polskiej państwowości.
Mimo ostrych konfliktów i niepewności, reformatorzy Sejmu Czteroletniego potrafili stworzyć dokument konstruujący nowy ustrój Rzeczypospolitej, nawiązujący do nowoczesnych idei oświecenia, a jednak zgodny z tradycją.
Konstytucja majowa, choć nie była obszernym dokumentem, gruntownie zmieniała Rzeczpospolitą. Wprowadzała trójpodział władzy i, po raz pierwszy w polskiej historii, pojęcie suwerenności narodu, w skład którego wchodziła nie tylko już polska szlachta. Zachowywała przywileje tej ostatniej, ale dawała również nowe wolności mieszczanom. Nie znosiła poddaństwa, ale brała chłopów pod opiekę prawa. Ustanawiała odpowiedzialność ministrów przed kadencyjnym Parlamentem, złożonym z posłów – od teraz reprezentantów całego narodu. Zastrzegała niemożność wykonywania władzy sądowniczej przez króla i rząd. Uchwalona z katolicyzmem jako religią panującą, ale zasadą tolerancji religijnej i wolnościami dla Polaków innych wyznań. Zmieniała ustrój z monarchii elekcyjnej na dziedziczną.
O Konstytucji 3 Maja, jej znaczeniu w momencie uchwalenia i symbolice, jaką niesie dla współczesnych, opowiada dr Andrzej Kompa z Instytutu Historii UŁ. Mówi też o mało znanych zapisach Konstytucji, które, gdyby Rzeczpospolita Obojga Narodów nie upadła, mogły doprowadzić do ciekawej sytuacji na szczytach władzy.
Tekst: Centrum Komunikacji i PR UŁ
Zdjęcia: UŁ